INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Leon Śliwiński  

 
 
1915-11-03 - 1999-09-14
Biogram został opublikowany w L tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2014-2015.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Śliwiński Leon, pseud.: Jean-Bol, Bolesław, przybrane nazwisko Jean Sablon (1915—1999), oficer wywiadu, kapitan marynarki, prawnik, przedsiębiorca.

Ur. 3 XI (lub 3 II) w Moskwie, był synem Leona (1893—1971) i Lidii z domu Archipow. Ojciec był prawnikiem, służył w rosyjskiej marynarce wojennej, a od r. 1919 w WP; w czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. był oficerem łącznikowym Sztabu Generalnego z Ochotniczą Sprzymierzoną Armią gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza. W czasie drugiej wojny światowej służył w stopniu kapitana marynarki rezerwy w Kierownictwie Marynarki Wojennej w Londynie, a po wojnie jako adwokat Tryb. Międzynarodowego osiadł w Tangerze w Maroku. Był powtórnie żonaty od r. 1929 z Władysławą Kostak, miss Polonia t.r., która w czasie drugiej wojny światowej działała pod pseud. Maria w Ekspozyturze «F» Oddz. II Sztabu Naczelnego Wodza we Francji.

Ś. w r. 1922 przybył przez Turcję do Polski i uczęszczał od r. 1925 do gimnazjum marianów na Bielanach pod Warszawą. Po zdaniu matury w r. 1933 odbył roczną służbę wojskową i ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim; został mianowany podporucznikiem rezerwy artylerii (ze starszeństwem z 1 I 1936) z przydziałem do 1. p. artyl. przeciwlotn. W r. 1934 podjął studia prawnicze na Uniw. Warsz.; równocześnie pracował jako zastępca sekretarza ds. propagandy i kina Episkopatu Polski, był także w l. 1934—9 kierownikiem kina «Roma» przy ul. Nowogrodzkiej w Warszawie, oraz prawdopodobnie był zatrudniony w Spółce Wydawniczo-Propagandowej «Orbita». Po wybuchu drugiej wojny światowej ewakuował się z ojcem oraz personelem Kierownictwa Marynarki Wojennej z Warszawy i 18 IX 1939 przekroczył granicę rumuńską; następnie przez Jugosławię i Włochy dotarł 6 X t.r. do Paryża. Objął stanowisko adiutanta ppłk. dypl. Antoniego Bogusławskiego, szefa Wydz. Propagandy i Oświaty w MSWojsk., po czym został kierownikiem Referatu Ogólnego w tym Wydziale. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 udał się do Nicei, gdzie pracował w polskim Konsulacie Honorowym.

Latem (jesienią?) 1940 został Ś. zwerbowany do pracy w komórce wywiadu morskiego (krypt. Marine), organizowanej na południu Francji przez przybyłego z Londynu por. marynarki inż. Tadeusza Jekiela (pseud. Doktor); został jego pomocnikiem, a potem zastępcą. Występował pod nazwiskiem Jean Sablon oraz pseudonimami: Jean-Bol i Bolesław. Prowadził także sprawy administracji placówki (od lutego 1941 Placówka Oficerska nr 4 ) podporządkowanej Ekspozyturze «F» (Francja) Oddz. II Sztabu Naczelnego Wodza. Placówka, z siedzibą w Marsylii, oprócz działań na rzecz ewakuacji polskiego personelu z okupowanej Francji, miała również zadanie budowy siatki wywiadu morskiego oraz dostarczanie informacji dotyczących sił morskich Francji i Włoch, a także poczynań Niemców na południowym wybrzeżu Francji i na Atlantyku. Ś. przewoził szyfry i dokumenty, zorganizował sieć radiostacji oraz wielokrotnie kierował ewakuacją z Francji drogą morską ważnych osobistości polskich (m.in. dowódcy WP we Francji, gen. Juliusza Kleeberga). Dn. 10 IV 1941 został delegatem Kleeberga ds. zapisu byłych kombatantów Armii Polskiej we Francji do «Legion Français des Combattants» w dep. Alpes Maritimes. Po wyjeździe Jekiela do Algieru objął w pierwszych dniach lipca t.r. kierownictwo PO.4, a podczas reorganizacji Ekspozytury «F», został na początku r. 1942 szefem Podekspozytury Regionu Południowo-Wschodniego (krypt. Bolesław), obejmującej podsieci oraz samodzielne komórki (m.in. w Tulonie, Marsylii i Lyonie), której zadaniem była m.in. obserwacja portów, lotnisk, transportów wojskowych i zakładów przemysłowych.

W maju 1942 został Ś. zastępcą szefa Ekspozytury «F», ppłk. dypl. pilota Mariana Romeyki (pseud. Mak), a ten w pierwszych dniach grudnia t.r., w związku z wyjazdem do Szwajcarii, przekazał mu jej szefostwo po wkroczeniu w listopadzie t.r. Włochów do południowo-wschodniej Francji. Już 26 XII t.r. został Ś. aresztowany w Nicei przez włoską tajną policję faszystowską (OVRA), nadzorowaną przez Abwehrę, i przewieziony do fortecy-więzienia Santa-Tecla w San Remo; przesłuchiwany i torturowany, nikogo nie wydał. Dn. 26 II 1943 został osadzony w więzieniu w Imperii Onegli we Włoszech, a 17 VI t.r. w obozie w Embrun w Alpach francuskich; uciekł stamtąd 9 IX, podczas chaosu jaki nastąpił po opuszczeniu przez Włochów strefy okupacyjnej we Francji. Podjął ograniczoną współpracę z Ekspozyturą «F 2» (odtworzona ekspozytura «F») Oddz. Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza; 1 III 1944 awansował na porucznika marynarki. W czerwcu t.r. przedostał się przez Pireneje do Hiszpanii, gdzie został uwięziony w Pampelunie, a następnie w obozie internowania Miranda del Ebro. Zwolniony po miesiącu, udał się drogą lotniczą przez Madryt i Gibraltar do Wielkiej Brytanii. Początkowo pozostawał w dyspozycji płk. Stanisława Gano, szefa Oddz. Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza, a w październiku w Paryżu wszedł w skład komisji likwidacyjnej Oddz. Informacyjno-Wywiadowczego Naczelnego Wodza, powstałej w celu zamknięcia wszystkich spraw związanych z siatkami polskiego wywiadu we Francji. Skierowany w styczniu 1945 dla dokończenia studiów na Polskim Wydz. Prawa przy uniw. w Oksfordzie, uzyskał w marcu t.r. stopień magistra prawa. W maju wrócił do Paryża jako członek komisji likwidacyjnej Polskiej Misji Wojskowej we Francji. W l. 1945—6 prowadził przerzut rodzin personelu Marynarki Wojennej z Polski do Wielkiej Brytanii. Równocześnie 20 V 1946 został oddelegowany do władz francuskich w celu weryfikacji działalności wywiadu polskiego w okupowanej Francji; z ramienia Sztabu Głównego zasiadał od t.r. we francuskiej Commission Nationale d’Homologation des Forces Françaises Combattantes. Dn. 24 V 1947 otrzymał obywatelstwo francuskie.

Po zwolnieniu w r. 1947 z Polskich Sił Zbrojnych osiadł Ś. w Casablance w Maroku, gdzie do r. 1963 był przedstawicielem i dyrektorem miejscowego oddziału amerykańskiej wytwórni filmowej Warner Brothers. Od r. 1949 był także przedstawicielem Komitetu Opieki nad Uchodźcami Polskimi we Francji, w l. 1950—6 egzaminatorem z języka polskiego na maturach zdawanych w Rabacie, a od r. 1951 z ramienia Rządu RP na Uchodźstwie konsulem honorowym RP w Casablance. W marcu 1956 otrzymał stopień honorowego podpułkownika armii francuskiej; był też członkiem konwentu byłych szefów sieci wywiadowczych we Francji. W Maroku zajmował się także działalnością gospodarczą: zorganizował i prowadził «Compagnie Minière d’Agadir» (eksploatującą zasoby magnezu, ołowiu i wolframu w północnych rejonach kraju), w której zatrudniał m.in. współpracowników ze służby w wywiadzie, w tym płk. Gano i ppłk. Romeykę. Został również armatorem (właścicielem dwunastu statków-cystern), sekretarzem generalnym Marokańskich Armatorów oraz członkiem zarządu portu w Agadirze, na którego użytkowanie posiadał koncesję. Był też zarządcą «Compagnie Marocaine de Minerais et de commerce» oraz «Compagnie Minière du sud». W r. 1966 (1970?) przeniósł się do Hiszpanii i osiadł w Benerajafe Alto koło Malagi.

Od początku l. siedemdziesiątych opracowywał Ś. dzieje wywiadu polskiego we Francji, szczególnie Ekspozytur «F» i «F 2» oraz gromadził akta związane ze sprawą ppłk. Czerniawskiego (pseud.: Armand i Brutus), szefa placówki wywiadowczej «Interallié» w Paryżu; swoje papiery i zebrane dokumenty przekazał IPiM Sikorskiego oraz Inst. Józefa Piłsudskiego w Londynie (kolekcja płk. Stefana Mayera, zespół 100 nr 119—122, 124). Od r. 1978 prowadził akcję fundowania ok. 200 kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej dla różnych kościołów i katedr w Europie i USA. Dla kościoła św. Michała Archanioła w Gdyni-Oksywiu ufundował tablicę poświęconą wiceadmirałowi Jerzemu Świrskiemu, który był jego ojcem chrzestnym. Dn. 26 VIII 1987 został przyjęty do konfraterii paulińskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski awansował go 10 XI 1990 na kapitana marynarki. Ś. zmarł 14 IX 1999 w Paryżu i tam został pochowany (wg J. Zamojskiego: zm. i pochowany w Benerajafe Alto). Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Srebrnym Krzyżem Zasługi, brytyjskim Distinguished Service Cross (jako jedyny Polak za pracę w wywiadzie), francuskimi: Orderem Legii Honorowej, Croix de Guerre, Médaille de la Résistance i Médaille des Évadés oraz marokańskim Orderem Ouissam Allaouite Cherifien.

Ś. ożenił się, jego żona miała na imię Huguette.

 

Kadry morskie Rzeczypospolitej, Gdynia 1996 II cz. 1; Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy; — Biegański W., W konspiracji i walce. Z kart polskiego ruchu oporu we Francji 1940—1944, W. 1979; Gondek L., Na tropach tajemnic III Rzeszy, W. 1987; Łucki S., Od Kut do Paryża, Paryż 1996; Łukasik J., Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego, Pruszków 2000 s. 159; Pepłoński A., Wywiad Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939—1945, W. 1995 s. 102, 105; Pertek J., Mała flota wielka duchem, P. 1989 s. 463; Tuszewski J., Armand — Hubert — Brutus. Trzy oblicza agenta, W. 2005; tenże, Jean-Bol odkrywa karty. Polska siatka wywiadowcza „F2” we Francji 1940—1944, W. 2008; Wyrwa T., Losy wywiadu polskiego we Francji, „Zesz. Hist.” (Paryż) 1991 z. 97 s. 193—202; Zachariasiewicz W., Virgen Negra de Jasna Gora — Reina de Polonia. Orędownik kultu Pani Jasnogórskiej w Hiszpanii, „Kron. Rzymska” 1984 nr z grudnia s. 17—18; Zamojski J. E., Polacy w ruchu oporu we Francji 1940—1945, Wr. 1975; tenże, Profesjonaliści i amatorzy. Szkic o dziejach polskiej służby wywiadowczej we Francji w latach 1940—1945 — „F-2”, „Dzieje Najnowsze” R. 12: 1980 nr 4 s. 78, 85, 97, 101—2, 105—10, 122, 124, 131, 135, 139; Żochowski S., Wywiad polski we Francji 1940—1945, Brisbane—Londyn 1990; — Pach J., Leon Śliwiński, krzewiciel kultu Matki Bożej Jasnogórskiej, „Jasna Góra. Mies. Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej” R. 5: 1987 nr 3 (41) s. 26—30 (fot.); Polsko-brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej. Dokumenty, Red. J. S. Ciechanowski, W. 2005 II; Zabiełło S., Na posterunku we Francji, W. 1967; — Wspomnienie pośmiertne: „Orzeł Biały” T. 59: 1999 nr 1565 s. 56—8 (B. Dobosz); — AAN: Akta Stanisława Łuckiego, sygn. tymczasowa 10, 154, 157, 181, 261, spuścizna Jana Zamojskiego (nieuporządkowana); Arch. Uniw. Warsz.: sygn. RP UW 45.601 (teczka osobowa, data ur. 3 XI); IPiM Sikorskiego: sygn. KOL.96 (kolekcja Ekspozytury „F2” i Ś-ego), sygn. A.19. II/81 dok. 298 (karta wpisowa Ś-ego na Pol. Wydz. Prawa w Oxfordzie), sygn. A.25/7 (kwestionariusz paszportowy), sygn. A XII.85/99 dok. 26 (wniosek o odznaczenie Ś-ego Orderem Virtuti Militari, Śliwiński L., Histoire du Réseau F2, mszp. z r. 1976, tenże, Losy wywiadu polskiego we Francji 19401945, mszp.); Informacje Krzysztofa Smolany z W.

 

Andrzej Suchcitz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jerzy Zarzycki

1911-01-11 - 1971-01-02
reżyser filmowy
 

Tadeusz Jan Buk

1960-12-15 - 2010-04-10
generał dywizji WP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ireneusz Walerian Michalski

1908-01-09 - 1965-01-14
antropolog
 

Jan Józef Smela

1910-11-03 - 1986-04-03
cichociemny
 

Bronisław Ferdynand Stroński

1887-01-08 - 1952-04-03
lekarz
 

Jeremi (Jaremi) Kubicki

1911-04-06 - 1938-12-06
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.